مقالات
ضدیخ / خنک کننده چیست؟
ضد یخ / خنک کننده چیست؟
گرمای شدید و سرمای شدید می تواند ماشین شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین وقتی فصل تغییر می کند، ایده خوبی است که در مورد نحوه مراقبت صحیح از سیستم خنک کننده موتور خود تجدید نظر کنید. برای حفظ عملکرد سیستم خنک کننده، باید از ضد یخ و خنک کننده استفاده کنید. با این حال، ممکن است گیج کننده باشد که اصطلاحات خنک کننده و ضد یخ به چه معنا هستند و تفاوت آنها با یکدیگر چیست؟ به خصوص که بسیاری از مردم از این اصطلاحات به جای یکدیگر استفاده می کنند. آیا خنک کننده همان ضد یخ است؟
ضد یخ مخلوطی سیال است که از موتورهای اتومبیل محافظت می کند. از آنجایی که موتورهای احتراقی به میزان قابل توجهی گرم می شوند، به خنک کننده موتور نیاز دارند تا از گرم شدن بیش از حد آنها جلوگیری کند.
ضد یخ یا خنک‌کننده موتور، مایع رنگی است که با آب مخلوط میشود تا به تنظیم موتور در دماهای شدید کمک کند. همانطور که دمای بیرون از گرم به سرد تغییر می کند، مایع خنک کننده در سراسر بلوک موتور پمپ می شود تا دمای کاری یکنواخت حفظ شود. با این حال، ضد یخ چیزی بیش از تنظیم دما است. حفظ سطح مناسب سیال نیز به جلوگیری از خوردگی کمک می کند.
ضدیخ مایعی است که به سیستم خنک کننده موتور خودرو اضافه می شود. از یخ زدن آب در شرایط دمای غیرعادی جلوگیری می کند.
ضدیخ علاوه بر کاهش نقطه انجماد، نقطه جوش مایع خنک کننده موتور را نیز افزایش می دهد و همراه با یک سیستم تحت فشار، به کاهش خطر گرمای بیش از حد کمک می کند.
آیا ضد یخ همان خنک کننده است؟
ضد یخ و خنک کننده موتور مشابه هستند، اما یکسان نیستند. برخی از انواع ضد یخ باید قبل از استفاده با آب با غلظت مناسب رقیق شوند. مایع رقیق شده معمولا خنک کننده نامیده می شود. ضد یخ که عمدتاً از اتیلن گلیکول تشکیل شده است، در سیستم خنک‌کننده خودرو استفاده میشود تا موتور حتی در شدیدترین شرایط آب و هوایی زیر صفر کار کند. اتیلن گلیکول با کاهش دمای انجماد آن، در کنار روانکاری پمپ آب و جلوگیری از خوردگی، از یخ زدگی مایع خنک کننده در رادیاتور شما جلوگیری می کند.
خنک کننده موتور مخلوطی از ضد یخ و آب با نسبت مشترک 50/50 است. این به این دلیل است که ضد یخ به عنوان یک مایع رقیق شده (که آن را خنک کننده می کند) هنگام مقابله با دمای شدید گرما بهترین عملکرد را دارد. با وجود مایع خنک‌کننده در سیستم خنک‌کننده خودرو، موتور را می‌توان به طور موثری در تمام طول سال به دمای مطلوب تنظیم کرد.
ضد یخ منقضی نمی شود، اما مواد افزودنی که از خوردگی موتور جلوگیری می کنند، منقضی می شوند. به این ترتیب، توصیه می شود ضدیخ خود را مطابق با دستورالعمل های انقضای سازنده تعویض کنید.
علاوه بر این، اتیلن گلیکول هم برای انسان و هم برای حیوانات سمی است، بنابراین توصیه های ایمنی سازنده و دستورالعمل های دفع را به دقت دنبال کنید.
سیستم خنک کننده خودرو چیست؟
یکی از مهم ترین اجزای موتور خودرو، سیستم خنک کننده است و سه کارکرد اصلی آن:
- برای خلاص شدن از گرمای موتور.
- حفظ دمای کارکرد موتور
- موتور را به دمای کارکرد صحیح برسانید.
این عملکردها نقش اساسی در حفظ سلامت موتور دارند. سیستم خنک کننده شامل شش قسمت است که به کارکرد مناسب خودرو کمک می کند: موتور، رادیاتور، پمپ آب، فن خنک کننده، شیلنگ ها و ترموستات.
هنگامی که موتور روشن می شود، انرژی سوخت به گرما تبدیل می شود. این گرما بعداً توسط پمپ آب به مایع خنک کننده و سپس به موتور منتقل می شود. گاهی اوقات این باعث می شود که سیستم خنک کننده به شدت داغ شود و موتور برای تثبیت دما به رادیاتور وابسته باشد.
چرا خودرو به ضدیخ نیاز دارد؟
سیستم‌های خنک‌کننده خودروهای مدرن کوچک‌تر هستند و دما و فشار کاری بالاتری نسبت به گذشته دارند. به همین دیل استفاده از افزودنی صحیح بسیار مهم است.
اگر از ضدیخ استفاده نکنید، در صورت یخ زدن یا گرم شدن بیش از حد آب، ممکن است به رادیاتور خودرو و سایر اجزای آن آسیب جدی وارد شود. آب با یخ زدن منبسط می شود که می تواند باعث آسیب جدی به رادیاتورها یا حتی شکستگی موتور شوند.
این مایع حیاتی به موتور شما از راه های دیگری نیز کمک می کند. از تشکیل رسوب جلوگیری می کند و در برابر خوردگی محافظت می کند و به سلامت خودروی شما کمک می کند.
دلایل به جوش آمدن سیستم خنک کننده موتور
وجود هوا در سیستم خنک کننده موتور خودرو، موجب اخلال در عملکرد آن می‌گردد. درواقع وجود هوا مانع گردش آب شده و دمای موتور را افزایش می‌دهد.
انتقال حرارت در سیستم خنک کننده اغلب اتومبیل های امروزی بوسیله مایعات بر پایه آب انجام میشود. حرارت حاصل از احتراق موتور بوسیله مایع سیستم خنک کننده به رادیاتور منتقل میشود و رادیاتور در تماس با هوا حرارت مایع سیستم خنک کننده یا همان اب و ضد یخ را پایین می آورد.
علت استفاده از مایع (آب و ضد یخ) در سیستم خنک کننده خاصیت رسانایی حرارتی و سرعت قابل قبول انتقال آن است. بیشترین حرارت در موتور اتومبیل مربوط به محفظه احتراق است که تقریبا در بالاترین سطح وجود آب قرار دارد، در صورت وجود هوا در سیستم خنک کننده، هوا بدلیل سبک بودن در بالاترین قسمت و در مجاورت محفظه احتراق قرار میگیرد. از آنجایی که هوا مانند آب رسانای خوبی برای انتقال حرارت نیست باعث بالا رفتن سریع دمای سرسیلندر میشود. با چرخش آب داخل موتور و برخورد آن با قسمتهای بسیار داغ پشت محفظه احتراق بخار و هوای بیشتری تولید شده و حرارت موتور را تشدید میکند. ادامه این روند باعث داغ شدن بیش از حد موتور، سوختن واشر سر سیلندر و آسیب جدی به موتور میشود.
در همین رابطه می توانید دلایل جوش آوردن باتری ماشین را مطالعه کنید.
روش تعویض مایع خنک کننده چگونه است؟
برای تعویض یا پر کردن ضدیخ، باید از محصولی که سازنده خودرو توصیه میکند یا محصولی که مطابق با مشخصات تعیین‌شده توسط آنها باشد، استفاده کنید. هنگام استفاده از مایع ضدیخ، مهم است که مطمئن شوید که با آب با نسبت مناسب مخلوط شده است. همچنین قبل از شارژ کردن باید منتظر بمانید تا موتور سرد شود. لازم است بدانید که سطح پایین مایع خنک کننده ممکن است دلیل کار نکردن بخاری ماشین باشد.
در تمامی سیستم های انتقال گرما از مایعی برای خنک کردن سیستم استفاده میشود. آب از متداول ترین مایعات خنک کننده محسوب میشود که می‌توان از آن در سیستم هایی که محدوده دمایی بین 5 تا 70 درجه سانتی گراد است به خوبی استفاده کرد. بنابراین اگر بازه دمایی پایین تر از 5 و یا بالاتر از 70 درجه باشد آب دیگر به عنوان سیال خنک کننده مناسب در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین آب سبب زنگ زدگی قطعات فلزی سیستم انتقال گرما میشود.
برای رفع این مشکلات ذکر شده در استفاده از آب به عنوان خنک کننده، ضدیخ به آب یا سیال خنک کننده اضافه میشود که خاصیت آن افزایش بازه دمایی جوش و انجماد سیال خنک کننده است. همچنین عموما این مواد دارای خاصیت ضد زنگ بودن هم هستند. ضد یخ های معمولی که برای خودروهای سواری مورد استفاده قرار می‌گیرند، میتوانند نقطه انجماد را تا بیش از 35- درجه سانتی گراد کاهش و نقطه جوش را تا 112 درجه سانتی گراد افزایش دهند.
در ویدیو زیر نحوه تعویض مایع خنک کننده به خوبی توضیح داده شده است.
آیا مخلوط کردن چند خنک کننده باعث ایجاد لجن می شود؟
خنک کننده های با کیفیت خوب حتی در صورت مخلوط شدن انواع مختلف نباید لجن ایجاد کنند. مشکلات مربوط به لجن معمولاً با خنک کننده های با کیفیت پایین تر یا استفاده از آب بسیار سخت (یا هر دو) اتفاق می افتد.
با این حال، باید از مخلوط کردن انواع خنک کننده خودداری کنید زیرا می تواند اثر و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد.
در استفاده از ضد یخ ها باید نکات زیر در نظر گرفته شود:
- تولیدکنندگان ضدیخ، محلول های خود را با رنگ های مختلف تولید می‌کنند که این امر عموما تفاوتی در آن ها ایجاد نمی‌کنند.
- ضد یخ ها دارای غلظت متفاوت هستند و در هنگام استفاده از آن ها باید درصد ترکیب کردن آن با سیال خنک کننده در نظر گرفته شود.
- به دلیل متفاوت بودن ساختار برخی از ضد یخ ها نباید آن ها را به صرف همرنگ بودن با یکدیگر ترکیب کرد.
- کیفیت سیال خنک کننده ای که با ضد یخ ترکیب میشود دارای اهمیت بسیار زیادی است و می‌تواند ویژگی های آن را تغییر دهد.
- در صورت استفاده از ضدیخ با غلظت بیش از حد استاندارد امکان خوردگی و آسیب دیدگی قطعات سیستم وجود خواهد داشت.
توصیه‌های درباره پر کردن سیستم خنک کننده
- حتما مجاری سیستم خنک کننده را قبل از استفاده ضد یخ با آب بشویید.
- در زمانی که موتور داغ باشد درپوش رادیاتور برداشته نشود، به دلیل اینکه در این حالت سیستم خنک کننده دارای فشار بالا است. به آرامی درپوش را باز کرده تا از فشار موجود کاسته شود، و اگر مایع خنک کننده بالا بیاید درپوش را سریع ببندید.
- قبل از ریختن ضد یخ در سیستم خنک کننده آن را با آب رقیق نمایید، نسبت‌ها باید مساوی باشد.
- مناسب‌ترین ترکیب ضد یخی با آب، نصف به نصف می‌باشد.
- از نظر غلظت مایع خنک کننده موتور یا ضد یخ را بررسی و کنترل کنید.
- بررسی سطح ضد یخ و وضعیت آن لازم می‌باشد.
- در زمان سرد بودن موتور آزمون فشار جهت نشتی صورت گیرد.
- درپوش فشار و دهنه پر کننده رادیاتور را ارزیابی کنید.
- در طول سال از محلول ضد یخ مناسب و نصی ترموستات خوب واجب می‌باشد.
- برای رقیق کردن ضد یخ از راهنمایی که بر روی ظرف درج شده ب کار بگیرید.